วัฒนธรรมอีสาน: ภาษิตโบราณอีสาน

ภาษิตโบราณอีสานนี้บางส่วนจะปรากฏอยู่ในคำผญา แต่มีบางส่วนจะเป็นคำกลอนหรือข้อความสั้นๆ ที่มีความหมายให้ได้คิด จึงได้แยกออกมาอีกต่างหาก โดยแยกเป็นกลุ่มๆ ตามความหมายที่กล่าวถึงดังนี้

หมวดปัญญา

ความคึดบ่มีแพ้ ทึนสิค้าหั้งบ่มี (ป.)

คำท่อหัวม้า บ่ท่อนานอกบ้าน (ป.)

คมในฝักดีกว่านอกฝัก (ป.)

เงินเต็มพาบ่ท่อผญาเต็มปูม (ป.)

ได้ยินด้วยหู ได้ดูด้วยตา ให้พิจารณาด้วยใจ ฮู้แล้วอย่าเถิง (ป.)

ตีนปูนับมื้อปู้ ตีนช้างนับมื้อแหลม (ป.)

เถ้าสามขามีปัญญาหาไว้ใช้

นางสาวปลอดผัวแก้วเป็นเถา นกกาเวาเสียงดีเป็นฮูป ญิงฮูปฮ้ายคลองวัตรพางาม ชายฮูปงามทรามปัญญาพาฮุ่ง (กาพย์ปู่)

เบิ่งช้างให้เบิ่งหาง เบิ่งนางให้เบิ่งแม่ เบิ่งแท้แท้ให้เบิ่งฮอดปู้ย่าตายาย (ป.)

บัวบ่ให้ช้ำ น้ำบ่ให้ขุ่น ปลาในหนองจับกินให้เหมิด (ป.)

บ่าวได้ดีให้ไหว้ นายได้ใช้ให้ตรึกตรอง (ป.)

ปัญญาเต็มพุง ขี้ฮาดซุงเสียสี่บาท (ป.)

เพิ่นบ่เอิ้นอย่าขาน เพิ่นบ่วานอย่าช่อย มักช่อยแท้ให้พิจารณา (ป.)

มีผัวให้ช่างย้อง มีน้องให้ช่างออย (ป.)

สิบฮู้บ่ท่อเคย ลิบลูกเขยบ่ท่อพ่อเถ้า (ป.)

สิบฮู้บ่ท่อเคย สิบลูกเขยบ่ท่อพ่อแม่ สิบเถ้าแก่บ่ท่อผัวเมียโต (ป.)

สิบเพิ่นเลี้ยง บ่ท่อเหมี้ยงตนเอง (ป.)

สิบเพิ่นเว้า บ่ท่อตาเห็น (ป.)

สิบไม้หมิ้น บ่ท่อมือเถิง (ป.)

สิบนักปราชญ์บ่ท่อลกลน สิบลกลนบ่ท่อปุถุชนผู้หนึ่ง (ป.)

หนามแหลมบ่ใผเสี้ยม หมากนาวกลมเกลี้ยงบ่มีใผกลึง (ป.)

หนามเถ้ามันตุ้ม หนามหนุ่มมันแหลม (ป.)

อย่าฟังความเบา อย่าเอาความง่าย

ฮักษาสามปลาย จึงหายสามโทษ (ป.)

ฮู้หลบเป็นปีก ฮู้หลีกเป็นหาง (ป.)

ฮู้มากยากนาน ฮู้น้อยพลอยรำคาญ บ่ฮู้บ่ชี้เป็นหนี้เท่าตาย (ป.)

หมวดการศึกษา

ตาบอดแจ้งบ่ฮู้ฮ่อมทางเดิน คันบ่แยงเงาหีนสิบอดตายเท่าเถ้า (ป.)

บวชเฮียน สิกหา (ป.)

บวช เฮียน เขียน อ่าน (ป.)

ตื่นแต่เดิก ไปเคิกแต่หนุ่ม (ป.)

หมกปลาแดกมีครู จี่ปูมีวาด (ป.)

หมกปลาแดก หนอนน้อยบ่ตาย (ป.)

อายครูบ่ฮู้ อายชู้บ่ได้นอนนำ (ป.)

อย่าจับปลาหลายมือ (ป.)

เฮียนให้สุด ขุดให้เถิง (ป.)

หมวดบุญบาป

คาดสิได้บินมาคือนกเจ่า คาดสิบ่ได้บินเจ้ยเจิดหนี (ป.)

คาดสิได้ไหลมาอ่องล่อง คาดสิบ่ได้ไหลน้ำล่องไป (บ.)

ตึกแหได้ปลาไข่ เอาเมียใหม่ได้ลูกพร้อม บุญสร้างตั้งแต่หลัง (ป.)

ทานก้นได้เป็นเศรษฐี ทานหีได้เป็นแม่พระเจ้า (ป.)

บุญหล่นทับ ทรัพย์หล่นเต็ง (ป.)

บุญให้หาบ บาปให้หิ้ว (ป.)

บุญบ่ให้ยอยไฮกะบ่หย่อน บุญบ่ให้แสนสิใกล้กะเล่าไกล (ป.)

บุญหลายจั่งพ้อ บุญน้อยบ่เห็น (บ.)

บุญเพิ่นมีได้กินของดีเท่าเถ้า บุญโตบ่มีได้จ้ำของเก่าเท่าตาย (บ.)

ไปหาพระเอาของไปถวาย ไปหานายเอาของไปต้อน (ป.)

อย่าทานตางถิ้ม เผาผีตางเอาถ่าน (ป.)

เฮ็ดบุญเอาหน้า ภาวนาหาลาภ (บ.)

หมวดคบหา

แก้วบ่ผัดสามปีเป็นแฮ่ พี่น้องบ่แว่สามปีเป็นเพิ่น (ป.)
เข้าเมืองตาหลิ่ว ให้หลิ่วตาตาม (ป.)
ขับตามน้ำ หล้มตามบวย (ป.)
คบคนดีเป็นศรีแก่ตัว คบคนชั่วอัปราชัย (ป.)
คบคนให้เบิ่งหน้า ซื้อผ้าให้เบิ่งเนื้อ ระวังเสือสิซ้อนเล็บ (ป.)
คบคนพาลพาลพาไปหาผิด คบบัณฑิตบัณฑิตพาไปหาผล คบคนชั่วพาตัวยากจน (ป.)
ขี้หมิ้นอยู่สวนชวนกันเป็นหว้าน ชู้อยู่บ้านเป็นเพิ่นชะเลยเตย (ป.)
ตกหมู่ขุนชอยขุนเกือมา ตกหมู่ข้าช่อยข้าพายโซน ตกหมู่โจรช่อยหามไหเหล้า (ป.)
ตกหมู่แฮ้งเป็นแฮ้ง ตกหมู่กาเป็นกา (ป.)
ตาบอดอย่าเอาฮ่วมเฮือน ตาเบือนอย่าฮ่วมบ้าน คนขี้คร้านอย่าเอาเป็นหมู่เป็นฝูง (ป.)
เพิ่นหลับโตหลับ เพิ่นหลิ่วโตหลิ่ว (ป.)
ฟันเฮือไว้หลายลำแฮท่า หม่าเข้าไว้เต็มบ้านเต็มเมือง (เสียว)
นักปราชญ์ฮ้ายให้หมอบให้คลาน อันธพาลดีให้หนีสิบโยชน์ (ป.)

หมวดกิน

กินเข้าโต อย่าโสความเพิ่น (ป.)

กินหลายท้องแตก แบกหลายหลังหัก (ป.)

กินบ่ช่างกินเป็นหนี้ สี้บ่ช่างสี้โค็ยคด ตดบ่ช่างตดขี้ออกนำ (ป.)

กินสมอยาก ปากสมเคียด (ป.)

กินเข้าผี สี้หีผี อยู่นำผี ฟังความผี (ป.)

กินมำมำ บ่คลำเบิ่งท้อง (ป.)

กินแมงวันบ่เบื่อ (ป.)

กินผู้เดียวบ่ปันหมู่ งูเขียวเกี้ยว (ป.)

กินช้างบ่เหลือ กินเสือบ่อิ่ม (ป.)

กินได้ไส้ยาว (ป.)

กินพวมฮ้อน ฟ้อนพวมเมา (ป.)

กินแกงแลนปากเป็นหลายลิ้น กินแกงชิ้นปากปลิ้นหลายความ (ป.)

กินเข้าเย็นเอ็นโค็ยไค่ กินเข้าฮ้อนโค็ยอ่อนนวยนาย (ป.)

กินนำพี่กะเจ็บท้อง กินนำน้องกะเจ็บปูม (ป.)

กินผักทังเครือ กินหมากเขือทังข้วน (ป.)

กินหอยเข้ายัง กินหังเข้าเหมิด (ป.)

กำพร้าซากจวบนม ผีเผดพ้อเข้าสาก (ป.)

ของกินน้อยจนใจผู้แบ่ง (ป.)

ของกินบ่กินมันเน่า ของเก่าบ่เล่ามันลืม (ป.)

คนกินแฮง บ่ท่อผีกินแฮง (ป.)

งัวบ่กินหญ้าอย่าข่มเขาหัก หมูบ่กินฮำอย่าตีดังเว้อ (ป.)

งัวเห็นแก่หญ้า ขี้ข้าเห็นแก่กิน (ป.)

เจ้าเฮือนพาเว้า เจ้าเหล้าพากิน (ป.)

ช่างหล่อได้กินท่อขี้หี ช่างตีได้กินท่อหน่อแตด (ป.)

ชิ้นบ่ได้กิน หนังบ่ได้ฮองนั่ง กระดูกแขวนคอ (ป.)

ได้กินย้อนหี ได้สี้ย้อนฝัน (ป.)

ได้กินว่าดี ได้สี้ว่าม่วน (ป.)

ดังแม่นขอ อิ่มท้องแม่นควาย (ป.)

เต่าหากินกุ้มปากเต่า แลนหากินกุ้มปากแลน (ป.)

ของกินบ่แซบให้ฮ้อน เมียบ่งามให้หนุ่ม (ป.)

นกกระแตดเด้าหากินไกลเขต (ป.)

น้ำขึ้นปลากินมด น้ำลดมดกินปลา (ป.)

บ่กินผักบ่มีเหยื่อท้อง บ่เอาพี่น้องเสียหน่อเสียแนว (ป.)

ปลาใหญ่กินปลาน้อย ปลาสร้อยกินปลาซิว ปลาซิวบ่มีแนวกินกินดิน (ป.)

ผู้กินกินพอฮาก ผู้อยากอยากพอตาย (ป.)

ยามกินบ่เฮียก ยามเวียกแล้วใช้ (ป.)

สมพอกันมันจั่งมันพอกิน (ป.)

เห็นของกินอยากบวช เห็นหีสวดอยากสิก (ป.)

หนูกินม้อนจั่งเห็นคุณแมว ลูกแขวนแอวจั่งเห็นคุณพ่อแม่ (ป.)

อยากกินหลายได้กินท่อก้อย อยากกินน้อยได้กินท่อโป้มือ (ป.)

คะลำน้ำกินต่อน (ป.)

อย่ากินขี้ อย่าสี้หมา (ป.)

อยู่ใกล้เกลือกินดั่ง อยู่ใกล้ครั่งย้อมครั่งบ่แดง นอนสะแคงกอดสาวบ่อุ่น สวดจุ้มบุ้มมืองุ้มบ่เถิง (ป.)

กินยาต่างผู้ไข้ เผาผีตางเอาถ่าน (ป.)

อยากเข้าอย่าหุงหลาย อืดนอนนานตาย (ป.)

เอิ้นกินแล่นใส่ เอิ้นใช้แล่นหนี (ป.)

เฮ็ดดีผีปันนาให้กิน (ป.)

ยามกินแล้วง่าย ยามคลายแล้วยาก (ป.)

กินแม่นปาก ยากแม่นท้อง เทียวขี้แม่นขา (ป.)

กินน้อยบ่ตาย กินหลายเป็นข้อย (ป.)

กินอิ่มแล้วบ่อยาก นอนหลับแล้วบ่ย้าน (ป.)

เลี้ยงเหลือเกืออิ่ม (ป.)

หมวดทุกข์สุข

คาดทุกข์บ่ห่อนมี คาดมีบ่ห่อนไฮ้ คาดได้บ่ห่อนเสีย คาดเป็นผัวเป็นเมียบ่ฮ้อนฮ้าง (ป.)

ถากไม้ขวานบ่เข้านี่กะยาก บ่มีเข้ากินลูกหลานหลายนี่กะยาก ตายบ่มีพี่น้องหามไปถิ้มนี่กะยาก ตอกลิ่มใส่ลายขัดนี่กะยาก ไปวัดมนต์เจ้าหัวบ่อยู่นี่กะยาก ไต่ขัวไม้ลำเดียวนี่กะยาก เทียวทางไกลบ่มีเพื่อนนี่กะยาก ป้องไก่เถื่อนในดงนี่กะยาก (บ.)

ทุกข์ให้เลี้ยง ปากเกลี้ยงให้ไล่หนี (ป.)

คนทุกข์ใช้ของดี คนมีใช้ของขาด (ป.)

เห็นเขาทุกข์อย่าทาน เห็นเขามานอย่าท้วง (ป.)

ทุกข์เพิ่นบ่ว่าดี มีเพิ่นจั่งว่าพี่น้อง ลุงป้าเอิ้นว่าหลาน (ป.)

ทุกข์คอบปาก อยากคอบท้อง เคยแล้วอยู่บ่เป็น (ป.)

ทุกข์บ่มีเสื้อผ้าฝาเฮือนเพกะพออยู่ ทุกข์บ่มีเข้าอยู่ท้องนอนลี้อยู่บ่เป็น (ป.)

ทุกข์หนึ่งลูกตายเสีย ทุกข์สองเมียตายจาก ทุกข์สามพรากพี่น้องหนีไปไกล ทุกข์สี่ลงไปไทยค้างัวต่าง ทุกข์ห้าผัวเมียฮ้างปะกัน ทุกข์หกไปนอนวันพรากพี่น้อง ทุกข์เจ็ดป้องหมูน้อยลงไปขาย ทุกข์แปดพ่อแม่ตายแสนคึดฮอด ทุกข์เก้าบ่มีเมียกอดนอนอยู่ผู้เดียว ทุกข์สิบเทียวทางหลงยามค่ำ ทุกข์สิบเอ็ดฝนตกฮำฟ้าฮ้อง ทุกข์สิบสองเจ็บปวดท้องบ่มียา ทุกข์สิบสามทุกขาขี้หน่อโม้ (บ.)

ทุกข์ให้เลี้ยงม้า กำพร้าให้เลี้ยงหมู (ป.)

เทียวทางไกลอยากน้ำนี่กะยาก ปวดม้ามไกลหมอยานี่กะยาก เฮ็ดนาน้ำท่วมกะยาก อยากเหล้าบ่มีกินนี่กะยาก ฝนตกลินปวดท้องขี้นี่กะยาก (บ.)

บ่ทุกข์บ่ยาก บ่อึดบ่อยาก (ป.)

มีเงินเว้าได้ มีไม้เฮ็ดเฮือนงาม (ป.)

มีเงินให้เพิ่นกู้ มีชู้ให้เพิ่นเล่น (ป.)

มีเป็นคน จนเป็นหมา (ป.)

สุขเมืองฟ้ามีแต่แดดกับฝน สุขเมืองคนมีแต่กินกับสี้ (ป.)

สุขเพราะมีเข้ากิน สุขเพราะมีดินอยู่ สุขเพราะมีคู่นอนนำ สุขเพราะมีเงินคำใช้เต็มไถ่ สุขเพราะมีเฮือนหลังใหญ่มุงแป้นกระดาน สุขเพราะมีลูกหลานหลายมานั่งเฝ้า (ป.)

อยากทุกข์ให้เป็นนายคน อยากสาละวนให้เอาเมียแม่น้อย อยากให้เขาป้อยให้ขี้ใส่หนทาง (บ.)

อยากจนให้ขี่ถี่ อยากมีให้ให้ทาน (ป.)

อยากทุกข์ให้เป็นนาย อยากสำบายให้เป็นแหล้ง (ป.)

อยากทุกข์ให้ค้าควาย อยากรวยให้ค้าโบกค้าเบี้ย (ป.)

อยากมีหลายมันไฮ้ อยากได้หลายมันตาย (ป.)

อยากมีให้ยืมเงินไปค้า อยากขึ้นชั้นฟ้าให้ฆ่าเจ้าเอาของ (ป.)

ฉฮ่งทุกข์แฮ่งซ้ำ หีบ้ำถืกโค็ยกิ (ป.)

หมวดคน

คึดต่อพี่เป็นฮิบฮี่ คึดต่อน้องเป็นล้องค้อง คึดต่อโตเป็นโปโพพ้นเพิ่น (ป.)

คึดต่อน้ำห้วยหน้าดีฮ้ายส่องบ่เห็น (ป.)

ซ่าเพิ่นดี ซ่าโตหีติดดาก (ป.)

โตบ่ช่างว่าไม้บ่เหนียว โตหีเคียวว่ากรรมก่อนกี้ (ป.)

ผ้าบ่ขาดอย่าอยากนุ่งผ้าลาย เมียบ่ตายอย่าอยากเอาเมียใหม่ (ป.)

เพิ่นซังโตอย่าโงซังตอบ (ป.)

มืนตาบ่เห็นพี่ ตี่ตาบ่เห็นน้อง (ป.)

ว่าโตกระดัดเขาแฮ่งกระด้อ ว่าโตจ้อก้อเขาแฮ่งนั่งตอ (ป.)

อย่าเชื่อใจทาง อย่าวางใจคน มันจนใจโต (ป.)

อยากให้เพิ่นฮักให้ฮักเพิ่นก่อน อยากให้เพิ่นซังให้ซังเพิ่นก่อน (ป.)

อยากให้เพิ่นดับโตดับ อยากให้เพิ่นวายโตวาย อยากให้เพิ่นตายโตตาย (ป.)

หมวดการงาน

กำขี้ดีกว่ากำตด (ป.)

ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง (บ.)

เกิดหลายปีเห็นหีหลายส่ำ หีแหล้แหล้ก่ำก่ำน้อยใหญ่กะเห็น (ป.)

ใกล้สิได้นั่งเมืองปวดท้องขี้ (ป.)

งานหลวงบ่ขาด งานราษฎร์บ่ไล (ป.)

ช่างเหล็กใช้พร้าข้อ ช่างหม้อใช้หม้อแตก (ป.)

ช่างให้เชาว์ เหลาให้เกลี้ยง (ป.)

ช่างมือมันยาก ช่างปากมันง่าย (ป.)

เดือนหกให้หว่านกล้า เดือนห้าให้แต่ไถ (ป.)

เดือนหกอย่าขี่ม้า เดือนห้าอย่าไต่ขัว (ป.)

ตื่นแต่เช้ากินยอดฟ้า ตื่นสวยกินขวยขี้ไก่โป่ (ป.)

ตาสิบอดมันแดง ของสิแพงมันถืก (ป.)

นั่งให้เบิ่งที่ หนีให้เบิ่งบ่อน อยู่ให้ปลูกมอน หนีให้ชอนฮั้ว (บ.)

นาแล้วฆ่าควายเถิก เศิกแล้วฆ่าคนหาญ (ป.)

หนักอย่าเซา เบาอย่าแล่น (ป.)

หนักบ่เอา เบาบ่สู้ (ป.)

นอนคว่ำให้เบิ่งเชือกควาย นอนหงายให้เบิ่งฟ้า (ป.)

บ่อนต่ำให้คูณ บ่อนนูนให้ถาก (ป.)

บ่ย้อมบ่แดง บ่แปลงบ่ใหม่ (ป.)

เบิ่งวัดให้เบิ่งฐาน เบิ่งบ้านให้เบิ่งครัว (ป.)

ไปเศิกไปฆ่า ไปค้าไปตั๋ว (ป.)

ไปป่าอย่ามาดาย หาฟืนตายมาแก้งก้นหม้อ (ป.)

ไปค้าสามปี บ่ท่อหีสามบ่อ (ป.)

เพิ่นขี้จั่งหาขอน เพิ่นนอนจั่งหาที่ (ป.)

พาเศรษฐีไปค้า พาหีหมอยไปยามย่า (ป.)

ฟันขวานให้ล่ำปลายผ้า ฟันพร้าให้ล่ำปลายตีน (ป.)

ฟ้าวบวช ฟ้าวสิก ฟ้าสเอาเมีย ฟ้าวปะ (ป.)

มื้อแลงกวาดเข้า มื้อเช้ากวาดออก (ป.)

ไม้มิ้นบ่ท่อมือเถิง (ป.)

มือบ่พายอย่าเอาตีนจุ่มน้ำ (ป.)

ยามเฮ็ดให้เฮ็ดคือข้า ยามกินกินคืออาชญา (ป.)

ยามหาให้หาคือไก่ ยามกินให้กินคือแม่ไก่ (ป.)

ลาบงัวอย่าแพงเข้าคั่ว (ป.)

ให้ฮักผู้แฮง ให้แพงผู้ใช้ (ป.)

ให้ตื่นเดิกคือกา ให้หากินคือไก่ (ป.)

หาบดีกว่าคอน นอนดีกว่านั่ง (ป.)

เห็นช้างขี้ อย่าขี้นำช้าง (ป.)

หาบฝุ่นใส่นาขุน (ป.)

หมั่นเทื่อเดียวหลังฮ้าน คร้านเทื่อเดียวหลังหัก (ป.)

หาบชิ้นไปสู่ปากเสือ พายเฮือไปสู่ปากเงือก ฝั้นเชือกไปสู่ดังควาย (ป.)

หมอยาหลวงโตเป็นพยาธิ หมอสินาดกวางขี้ใส่นา หมอหูฮาโตตายบ่ฮู้เมื่อ (ป.)

หมั่นดอคอหัก (ป.)

อย่าเฮ็ดกว่าได้ อย่าใช้กว่ามี (ป.)

อย่าปืดอุ่มไม้หางู (ป.)

อย่ากินน้ำย้อยศอก (ป.)

อย่าฟันครกไม้ทอง อย่าเจาะกลองไม้ม่วง อย่าซดบ่วงทางขวาง (ป.)

อย่าเอาเศิกมาใส่บ้าน อย่าเอาว่านมาใส่สวน (ป.)

อย่าอาบน้ำบ่อนหนึ่ง สีขาบ่อนหนึ่ง (ป.)

อยู่บ้านเพิ่นอย่าดูดาย ปั้นฮูบงัวฮูปควายให้ลูกเพิ่นเล่น (ป.)

อยากฮอดไวให้คลาน อยากฮอดนานให้แล่น (ป.)

อยากเบิ่งวัดให้เบิ่งฐาน อยากเบิ่งสมภารให้เบิ่งจัวน้อย (ป.)

ฮ้ายโดดหนี ดีโดดเข้า (ป.)

เฮ็ดตางลี้ ขี้ตางเซามีแฮง (ป.)

เฮ็ดนาว่าปีหน้า ไปค้าว่าปีฮือ (ป.)

เฮ็ดให้ส้ม ต้มให้สุก (ป.)

เฮ็ดนาอย่าแพงกล้า ไปค้าอย่าแพงทึน (ป.)

เฮ็ดเฮือนแล้วยังโฮง (ป.)

ฮ้ายกว่าขี้ ดีกว่าบ่มี (ป.)

เฮ็ดอีหลีจั่งเห็นหีลูกสาวเพิ่น เฮ็ดเล่นเล่นเห็นแต่ซิ่นมัน (ป.)

เฮ็ดนาบ่เสียไฮ่ เลี้ยงไก่บ่เสียฮัง (ป.)

เฮ็ดบ่ได้ ใช้บ่เป็น เกิดอุบาทว์ (ป.)

เฮ็ดให้เป็น เข็นให้ขาด (ป.)

หมวดประมาทและไม่ประมาท

กันดีกว่าแก้ แฮดีกว่าลั้ว เอาผัวดีกว่าอยู่เปลี่ยว (ป.)

เกวียนหล้ม เพราะเพลาหลม (ป.)

กลางคืนเป็นนกเต็น กลางเว็นเป็นนกเค้า มื้อเช้าเป็นแมวโพง (ป.)

ขี้ดินดากติดหัวเอิ้นว่าหอน (ป.)

สิถ่มน้ำลายให้เหลียวเบิ่งป่อง สิเต้นข่วมห่องให้เหลียวเบิ่งหนาม สิถามให้เหลียวเบิ่งหน้า พร้าเข้าอย่าฟันแฮง ของเพิ่นแพงอย่าเข้าใกล้ ได้โชคแล้วอย่ามัวเมา (ป.)

ได้ใหม่ลืมเก่า ได้เต่าลืมหมา ได้ปลาลืมแห ได้แพรลืมผ้า ได้หนาลืมหลัง (ป.)

ตักแตนบ่สมพอดีดกะดีด นกปีดบ่สมพอบินกะบิน (ป.)

เถ้าเสียดาย ตายเสียชื่อ (ป.)

เถ้าแต่กาย หัวใจบ่เถ้า (ป.)

ไฟไหม้ป่าจั่งเห็นหน้าหนู น้ำถ่วมฮูจั่งเห็นจิหล่อ (ป.)

ไม้แก่กว่าหลัว จัวแก่กว่าพระ ไม้ลื่นวา ปลาลื่นฮ้อย เด็กน้อยลื่นผู้ใหญ่ (ป.)

มัวเมาไห้นำผีตายบ่เป็นประโยชน์ ไห้ต่อหม้อกระเบื้องยังสิได้คั่วขอ (ป.)

ไม้บ่ทันแทกด้ามอย่าได้อ่าวฮอนตัด เกรงบ่เถิงภายลุนสิโพดมือเมือหน้า (ป.)

แมงวันเขียวตายย้อนขี้ สาวผู้ดีตายย้อนอ่ง (ป.)

ไม้อ่อนบ่ห่อนหัก (ป.)

ยามยากคึดเถิงนาย ยามตายคึดเถิงพระ (ป.)

หล้มบาดจอด ตาบอดบาดเถ้า คางบ้ำบาดสิตาย (ป.)

ไวหลายถืกมอง วองหลายถืกข่าย (ป.)

เว้าจอดจอด บ่ฮอดกะฮ้าน (ป.)

สี่ตีนยังฮู้พลาด นักปราชญ์ฮู้หลง หงษ์คำถืกบ้วง ควายเถ้าถืกไถ (ป.)

สนุกอย่านอน เมียวอนอย่ายิน เฮ็ดกินอย่าคร้าน เข้าบ้านอย่าอาย เห็นผีตายอย่าขี้เดียด (ป.)

ใหญ่ย้อนกินเข้า เถ้าย้อนเกิดหลายปี (ป.)

หูหนวกเว้าสามหาว ตาบอดเว้าแส่วดาว (ป.)

อยู่ป่าอย่าท้าเสือ ขี่เฮืออย่าท้าเงือก (ป.)

อย่าหาเหาเพิ่นมาใส่หัวโต (ป.)

เฮ็ดนาเหมิดปี ไฟไหม้เล้าเข้า (ป.)

หมวดเบ็ดเตล็ด

ชุดที่ 1 | ชุดที่ 2 | ชุดที่ 3 | ชุดที่ 4 | ชุดที่ 5
กล้าหลายมันบ่าน (ป.)
เกาถืกบ่อนคัน (ป.)
ไก่ขันบ่แม่นยามเกิดอุบาทว์ (ป.)
ไก่สามเดือนพอฆ่า ม้าสามปีพอขี่ (ป.)
ใกล้ไฟมันฮ้อน ใกล้ค้อนมันเจ็บ (ป.)
เกี่ยวหญ้ามุงท่ง ตำแจ่วโฮยแม่น้ำ (ป.)
แก่ไม้ทางปลาย (ป.)
แก่นกเค้า เถ้านกถัว (บ.)
กูหากกู้ กูหากกางกู กูกางกู บ่มีผู้กู้ (ป.)
ข้าสิบครัวใช้กินให้แหลก แขกขึ้นเฮือนเอาไม้กวาดลงล่าง กะต่าห่างงุมไว้ให้ถี่ วอกสิหนีให้ผูกวอกไว้ ลิงสิหนีให้ผูกลิงไว้ ผูกได้แล้วให้ไปไหว้สัพพัญญู แม่นว่าเฮียนพันครูก็ดั่งเดียวกันนั้น (ป.)
ข้อนผู้ยัง ขังผู้อยู่ (ป.)
ขาหน้าบ่ท่อขาหลัง (ป.)
ขี้ก้อนใหญ่หมาบ่อยาก (ป.)
ขี้คันคากจาแบกขอนยาง (ป.)
ขี้บ่แก้งก้น (ป.)
เข้าหนี้นา ปลาหนีน้ำ (ป.)
เข้าป่ายามค่ำ (ป.)
ของดีมีค่า ยาดีมีคุณ (ป.)
ข่าวช้างหนี ข่าวหีแล่น (ป.)
เข้าป่าอย่าเสียเหมือง เข้าเมืองอย่าเสียขุน (ป.)
ข้าลักหนี ชีลักบวช (ป.)
ขายของให้พี่น้อง ขายฆ้องให้เจ้าหัว (ป.)
ขัดน้ำบ่ได้กิน ขัดดินบ่ได้อยู่ ขัดหมู่บ่ได้ไปนำ (ป.)
เข้าเต็มเล้านั่งเว้ากะคือ เงินเต็มถงเว้าตรงกะได้
เข้าเพิ่นขาวลูกสาวเพิ่นแพง แกงเพิ่นแซบปลาแดกเพิ่นนัว ผัวเพิ่นดีคอบเมียเพิ่นช่าง (ป.)
เข้าอยู่ลานดูน้อย ปลาอยู่ฮ้อยดูหลาย หีนอนหงายดูสวด (บ.)
แข้เหลือหนอง (ป.)
คนจนไข้สามปีบ่ฮู้เมื่อ คนฮั่งไข้สามมื้อฮู้ทั่วเมือง (บ.)
คุณพ่อท่อภูเขากล้า คุณแม่ท่อฟ้ากับแผ่นดิน (ป.)
ควายเข้าสวนเอาโตเฮื้อ (ป.)
ควายบาดแหกา หมาบาดแหแมงวัน (ป.)
ควายย้ายไปหาบวก บวกบ่ย้ายไปหาควาย (ป.)
ควายเถ้ามักหญ้าอ่อน (ป.)
ควายชนกันแพ้หญ้าแพด แดดออกแพ้ภูเขา (ป.)
ความฮู้ท่วมหัวเอาตัวบ่รอด (ป.)
ความตายนี้แขวนคอทุกบาดย่าง ใผกะแขวนอ้อนต้อนเสมอด้ามดั่งกัน (ป.)
ความบ่มีหาใส่ ไม้บ่ใหญ่หาอืบหาแถม (ป.)
ความลับบ่ให้เถิงสาม ความงามบ่ให้เถิงสี่ ความมิดมี่บ่ให้เถิงห้าเถิงหก (ป.)
ความดีฝังไว้เก้าศอก ความชั่วชักออกเก้าวา (ป.)
ความฮู้น้อยอย่าผ่านการเมือง (ป.)
ความแล้ว แฮ้วลั่น (ป.)
เคร่งหลายมันขาด ยานหลายมันข้อง (บ.)
คบเด็กน้อยเล่นการบ้าน คบหัวล้านเล่นการเมือง (ป.)
คันได้ลงมือแมว บ่ห่อนหนูหนีม้ม (ป.)
โค็ยเสียกลึ้งผ้า (ป.)
โค็ยบ่ว่าพี่ว่าน้อง ท้องบ่ว่าอึดว่าอยาก หน้าผากบ่ว่าฮ้อนว่าหนาว (ป.)
คูคันนา ซาคันคาก (ป.)
เงินหัวขวัญเจ้า เข้าหัวขวัญหมา (ป.)
เงินคำแก้วหามาทางบ่แม่น แม่นสิก่อธาตุหุ้มกวมไว้กะบ่ยัง (บ.)
งามแต่เข้าเฮ็ดนาแคมเหมือง งามแต่เมืองมีเจ้าผู้หนึ่ง (บ.)
ไง้ขอนหาขี้เข็บ (ป.)
จับให้หมั้น คั้นให้ตาย (ป.)
เจ้านายบ่แม่นพ่อแม่ หินแฮ่บ่แม่นแก้วแม่นแหวน (ป.)
เจ้านายดีบ่เห็นแก่เงินแสนไถ้ แต่เห็นแก่ไพร่แสนเมือง (บ.)
ใจหนักได้กินเข้า ใจเบาได้กินกลอยหัวใหญ่ (ป.)
ใจฮ้ายเป็นผี ใจดีเป็นพระเจ้า (ป.)
เจ็ดมื้อเลี้ยงลูก มื้อแปดปลูกโพธิ์ (ป.)
เจียมผีเถ้า เจียมเจ้ายืน (ป.)
แจงแวงน้ำทาวหาบ่เห็นต่อน ซดแต่น้ำคาแข่วแสม่งตาย (ป.)
สิถิ้มกะเสียดาย สิบายกะขี้เดียด (ป.)
สิเอาผัวเอาเมียให้ถามสี่แจ่งแจบ้าน สิต้านชู้ให้ถามสี่แจ่งแจเมือง (ป.)
ชี้นกเทิงปลายไม้ (ป.)
เชื้อหมากต้องบ่ห่อนหล่นไกลกก แนวผมดกบ่ห่อนเป็นหัวล้าน (ป.)
เชื้อชาติช้างหางยาวสนุกแกว่ง เชื้อไก่กุ้มหางก้อมแกว่งบ่คือ (ป.)
เชือกขาดบ่อนกิ่ว (ป.)
เชื่อใจปากมันยากพี่น้อง เชื่อใจท้องมันแก่มถงเงิน (ป.)
ชื่อท่อช้าง ฮ่างท่อแมว
ชิ้นน้อยแปดหลายเขียง (ป.)
ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ (ป.)
ช้างดีอยู่งา ปลาดีอยู่เนื้อ เสือดีอยู่ชื่อ (ป.)
ช้างสิตายท่าวเครือ เสือสิตายท่าวเหล่า (ป.)
เชื้อชาติแฮงเหม็นสาบกันเอง ปูต่อปูสอนกันให้เดินตรงห่อนรือสิทำได้ (ป.)
เชื้อหมากส้มบ่ห่อนหวาน เชื้อแม่มานบ่ห่อนท้องน้อย (บ.)
ชาติที่อ้อยหากตกปากช้างสารแล้วบ่ห่อนคาย (ป.)
ชาติที่แนวเสียมเหี้ยนเฝือนหาแต่ดินแก่น เสียมบ้องตื้นหวังทื้นแต่โพน (บ.)
ชู้ใผแม่นตา หลาใผแม่นมือ (ป.)
ซ้ำเช้าพี ซ้ำหีจ่อย (ป.)
ไซใส่ใต้หลังหล้าบ่หมาน ถืกกะใส่ไว้บ่ถืกกะใส่ไว้ตามแต่กะเยิมปลา (ป.)
ญิงงามแพ้หี งัวพีแพ้บ่า (ป.)
ญิงปองดาย ชายปองได้ (ป.)
ได้เต่าลืมหมา (ป.)
ได้อย่าย้าม บ่ได้อย่าหลาบ (ป.)
ได้บ่เสียบ่มีบ่อนไว้ กินบ่ใช้เป็นหนี้เท่าตาย (ป.)
แดดออก หมอกวาย (ป.)
ตกไม้ตกเสีย ตกเมียตกได้ (ป.)
ตกขั้นไดติโตน ตกโพนติล้ม (ป.)
ตดอ่อยหมา (ป.)
ตัดหวายอย่าไว้หน่อ ฆ่าพ่ออย่าไว้ลูก (ป.)
ต้นไม้ใบดกนกแกว่น (ป.)
ต่อหน้าเป็นหมากพลับ ลับหลังเป็นหมากโก (ป.)
ตั้งเตาบ่อนใด เปลืองถ่านบ่อนหั้น (ป.)
ตาบอดขี้ถืกปล่อง ตาดีขี้ฮาด (ป.)
ตาดีได้ ตาใบ้เสีย (ป.)
ตาบอดเว้าดู๋ ผีถูเว้ายาก (ป.)
ตาบอดเว้าเฝือน ตาเบือนเว้ายาก (ป.)
ตายเป็นผี หนีเป็นเพิ่น (ป.)
ตายให้ฝัง ยังให้เลี้ยง ตายให้ฝากผี ดีให้ฝากไข้ (ป.)
ตีหัวปลา สะเทือนหัวนาค (ป.)
ตีหลบทบได้ (ป.)

หน้าเว็บ

วันเสาร์ที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2558

ภาษิตโบราณอีสาน

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น